Ben eski bir kadrolu memur olarak sözleşmeli memurluğa geçiş yapmış bir öğretmenim. Bu süreç hakkında bilgi paylaşmayı uygun gördüm, zira eski bir yazımızda bundan bahsetmiştik ve çok kişiye yardımcı olmuştu.
Sözleşmeli Öğretmenlik
Eskiden kadrolu memurlar kadrolu olarak öğretmenliğe geçiş yapabiliyordu, gerçi ilan açılsa yine yapılabilir; yasal olarak bir sıkıntı olduğunu zannetmiyorum lakin artık alımlar sadece sözleşmeli öğretmenlik olarak yapılıyor. Durum bu olunca daha öncesinde memur olmuş kişilerin öğretmen olma şansı sadece istifa ile sözleşmeli öğretmenliğe geçiş.
Sözleşmeli öğretmen olabilmek için tabii olarak öğretmenlik fakültesi çıkışlı ya da şu sayfada yer alan bölümlerden birinden mezun olmak. Sonrasında ise gerekli sınavlara girip, gerekli eğitimleri başarıyla tamamlamak.
Sözleşmeli olarak atandıktan sonra diğer işlemlere geçiş yapabiliriz.
Kadrolu Memurluktan İstifa
Kadro > Sözleşmeli geçişi için istifa etmeniz gerekiyor. Bunun için kararnamenizin çıkmasını beklemeniz en sağlıklı olanı, yani atama sonucu hemen istifa etmeniz gerekli değil; zira kararname çıkana kadar iş başı yapamayacaksınız zaten. Bu süreçte ekstra olarak işsiz olmaya gerek yok.
Kararnameniz çıktı ve iş başı tarihiniz belli ise, istifa adımına geçebilirsiniz.
İstifanın iki yolu var, beklemesiz ve beklemeli.
Beklemeli İstifa
İstifa dilekçenizi veriyorsunuz ve onay gelene kadar bekleyeceğinizi beyan ediyorsunuz. Sizi atamaya yetkili makam onay verene kadar işte kalmaya devam edebilirsiniz. Bu süreçte izin almanız daha iyi olacaktır, istifa dilekçesi verip çalışmaya devam etmek zahmetli olabiliyor. Ayrıca birikmiş izinleriniz zaten aktarılmayacak, çünkü öğretmenlerin yıllık izin hakkı yok.
Beklemeli istifa edip onayı gelmezse ne olur?
1 ay bekleyin, sonrasında onay gelmese bile beklemeli istifa etmiş sayılırsınız.
Peki niye beklemeli istifa? Devlet diyor ki hemen ayrılırsan 6 ay memur olamazsın.
Sözleşmeli olarak zaten memur sayılmayacaksınız ama sözleşmeli olduktan 1 ay sonrasında devletin kadro dağıtmayacağı ne malum?
Beklemesiz İstifa
İstifa dilekçesini ver ve hemen ayrılış yap, bu da hakkınız.
Devlet yeni kadro dağıttıysa zaten bir daha ki hemen olmaz diye düşünüp, zaten kullanacak izniniz de yoksa; hemen ilişik kesebilirsiniz.
Tavsiye eder miyim?
İzniniz yoksa, maddi olarak sorun olmayacaksa niye olmasın.
Dilekçesiz İstifa
İstifa etmiş sayılacağınız bir durum daha var, 10 gün işe mazeretsiz gitmezseniz istifa etmiş sayılırsınız. Tavsiye edilecek bir durum değil ama mecbursanız neden olmasın diye düşünebilirsiniz. Bununla ilgili kanun ve yönetmelikleri inceleyebilirsiniz.
Ben Ne Yaptım?
Ben Kadrolu İnfaz ve Koruma Memuruydum. Eylül ayının başında kararnamelerin çıkacağı söylendi. Ağustos sonuna doğru istifamı verdim, bekledim; onay gelince ilişik kestim ve sonrasında sözleşmeli öğretmenlik için atamamın gerçekleştiği Merzifon İlçe Milli Eğitime dosyalarımı teslim ettim. İstifa sonrasında normal bir sivil gibi işlemleri yapıyorsunuz, hiç bir fark yok.
Sonrasında ise kadroyu bekliyorsunuz, kadro gelince önceki çalışmalarınızı saydırıp, terfinizi alıyorsunuz.
İstifa Nedir? Süreç Nasıl İşler?
İstifa, bir devlet memurunun kendi isteğiyle görevinden ayrılması anlamına gelir. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şunlardır:
- Yazılı Başvuru Zorunluluğu: Memuriyetten çekilmek isteyen bir devlet memuru, bağlı olduğu kuruma yazılı olarak başvurmak zorundadır (DMK m.94). Sözlü beyanlar geçerli sayılmaz.
- Göreve Devam Etme Yükümlülüğü: İstifa dilekçesi veren memur, hemen görevini bırakamaz. Yerine yeni bir atama yapılana veya çekilme işlemi resmi olarak tamamlanana kadar görevine devam etmesi esastır. Bu, kamu hizmetlerinin aksamaması için kritik bir adımdır.
- Bir Aylık Bekleme Süresi: Eğer memurun yerine atama yapılmaz veya çekilme işlemi bir aydan uzun sürerse, memur üstüne bilgi vererek bir ayın sonunda görevinden ayrılabilir. Bu süre, kanunda belirtilen maksimum süredir.
- Devir ve Teslim Sorumluluğu: Zimmetinde kamu malı veya göreve ilişkin belge bulunan memurlar, devir ve teslim işlemlerini tamamlamadan görevlerini bırakamazlar (DMK m.95). Bu yükümlülük, hesap verebilirliği ve düzeni sağlamak adına önemlidir.
- Olağanüstü Durumlar: Sağlık sorunları veya ailevi gibi olağanüstü mazeretleri olan memurlar, üstlerine haber vermek şartıyla bir aylık bekleme süresine tabi olmadan ayrılabilirler. Ancak, savaş veya seferberlik gibi olağanüstü yönetim hallerinde izinsiz ayrılan memurların geri dönüş hakkı bulunmaz.
Çekilmiş Sayılma Halleri: Otomatik Memuriyet Sonlanması
Memurun kendi isteğiyle istifa etmediği, ancak kanunda belirtilen bazı durumların gerçekleşmesiyle memuriyetinin otomatik olarak sona erdiği hallere çekilmiş sayılma denir. Bu durumlar, genellikle memurun görevine gelmemesi veya belirli yükümlülükleri yerine getirmemesi sonucunda ortaya çıkar.
- 10 Gün Kesintisiz Göreve Gelmeme: En sık karşılaşılan çekilmiş sayılma durumu, memurun kurumu tarafından kabul edilen bir mazereti olmaksızın, kesintisiz olarak 10 gün süreyle görevinin başına gelmemesidir (DMK m.94). Bu 10 günlük sürenin hesabında hafta sonları ve resmi tatiller de dikkate alınır. Bu durumda, memurun ayrıca istifa dilekçesi vermesi gerekmez, otomatik olarak çekilmiş sayılır.
- Ücretsiz İzin Sonrası Göreve Başlamama: Ücretsiz izin süresi biten veya ücretsiz izin gerekçesi ortadan kalkan memurun, 10 gün içinde görevine dönmemesi halinde memuriyetten çekilmiş sayılır.
- Naklen Atamalarda Göreve Başlamama: Aynı veya farklı bir yerdeki başka bir göreve naklen atanan memurun, tebliğ edilen süre içinde yeni görevine başlamaması da çekilmiş sayılma nedenidir.
- Yurt Dışı Görev Sonrası Dönmeme: Yurt dışına eğitim, staj veya görev için gönderilen memurların, izinlerinin bitiminden itibaren yol süresi hariç 15 gün içinde görevlerine dönmemeleri halinde memuriyetleri sona erer.
Yeniden Memuriyete Dönüş Şartları: Ne Zaman Geri Dönebilirsiniz?
İstifa eden veya çekilmiş sayılan bir memurun, yeniden devlet memurluğuna atanabilmesi için belirli bekleme süreleri ve şartlar bulunur (DMK m.97):
- 6 Aylık Bekleme Süresi:
- Bir aylık bekleme süresine uyarak usulüne uygun istifa edenler.
- Mazeret nedeniyle hemen görevinden ayrılanlar.
- Bu kişilerin 6 ay geçmeden yeniden memuriyete dönmeleri mümkün değildir.
- 1 Yıllık Bekleme Süresi: Mazeretsiz olarak 10 gün veya daha uzun süre göreve gelmeyip çekilmiş sayılanlar, 1 yıl geçmeden devlet memurluğuna atanamazlar.
- 3 Yıllık Bekleme Süresi: Devir ve teslim görevini yerine getirmeden görevinden ayrılanlar, 3 yıl geçmeden yeniden memuriyete dönemezler.
- Dönüş Yasağı: Olağanüstü yönetim hallerinde (savaş, seferberlik vb.) izinsiz veya yerine atama yapılmadan görevinden ayrılanlar, bir daha devlet memurluğuna atanamazlar. Bu durum, kamu hizmetlerinin sürekliliği ve güvenliği açısından büyük önem taşır.
Yeniden memuriyete atanmak isteyen kişilerin, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunması ve atanacakları sınıfın gerektirdiği genel niteliklere sahip olmaları da gereklidir. Günümüzde bu genellikle Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) gibi merkezi sınavlar aracılığıyla gerçekleşir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında istifa (çekilme) ve çekilmiş sayılma (müstafi sayılma) durumlarıyla ilgili çok sayıda mahkeme kararı bulunmaktadır. Bu kararlar genellikle Danıştay ve idare mahkemeleri tarafından verilmektedir. İşte bazı önemli hususlar ve yargı kararlarının odaklandığı noktalar:
İstifa (Çekilme) Konulu Mahkeme Kararları
- İstifa Dilekçesinin Geri Çekilmesi: Danıştay kararlarında, memurun istifa dilekçesini idarece kabul edilmeden önce yazılı olarak geri çekebileceği kabul edilmektedir. İdare, bu vazgeçme talebini değerlendirirken takdir yetkisine sahiptir, ancak bu yetkinin kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun kullanılması gerekir. Eğer idarenin kabul etmeme işleminde amaç unsuru yönünden bir sakatlık (hukuka aykırılık) varsa, ilgili idari yargıya başvurabilir.
- İstifanın İrade Sakatlığı Olup Olmadığı: Memurun baskı altında veya iradesi dışında istifa ettiğini iddia ettiği durumlarda, idari yargı bu iddianın gerçek olup olmadığını araştırır. Eğer memurun gerçek iradesinin istifa olmadığı tespit edilirse, istifa işlemi geçersiz sayılabilir. Ancak bu durumun ispat yükü genellikle memurdadır.
- Yerine Atama Bekleme ve Devir Teslim Yükümlülüğü: 657 sayılı DMK’nın 94. ve 95. maddelerindeki bu yükümlülüklere uyulmadan yapılan ayrılmaların sonuçları (yeniden memuriyete atanmama süreleri) yargı kararlarına konu olabilmektedir. Yargı, bu şartlara uyulup uyulmadığını titizlikle inceler.
Çekilmiş Sayılma (Müstafi Sayılma) Konulu Mahkeme Kararları
“Çekilmiş sayılma” işlemleri, memuriyetin otomatik olarak sona ermesi anlamına geldiğinden, memurlar tarafından iptali için sıkça dava konusu edilmektedir. Bu davaların temelinde genellikle idarenin “çekilmiş sayılma” işleminde hukuka aykırılık bulunduğu iddiaları yer alır. Yargı kararlarının odaklandığı başlıca konular şunlardır:
- 10 Gün Kesintisiz Göreve Gelmeme:
- Mazeretin Varlığı: Memurun göreve gelememesine ilişkin geçerli bir mazereti (hastalık, mücbir sebep vb.) olup olmadığı en önemli inceleme konusudur. Eğer memurun sunduğu mazeret idare tarafından kabul edilmese bile, yargı bu mazeretin objektif olarak geçerli olup olmadığını değerlendirir. Haklı bir mazeretin varlığı halinde “çekilmiş sayılma” işlemi hukuka aykırı bulunur ve iptal edilir.
- Kesintisizlik Şartı: Yargı, devamsızlığın kesintisiz 10 gün olup olmadığını titizlikle inceler. Arada bir gün dahi göreve gelindiğinin veya resmi tatillerin bu süreye dahil edilip edilmediğinin yanlış hesaplandığının tespiti, işlemin iptaline yol açabilir.
- Tutanakların Düzenlenmesi: İdarelerin, devamsızlığı tespit eden tutanakları usulüne uygun düzenleyip düzenlemediği, memura bilgi verilip verilmediği gibi hususlar da mahkemelerce denetlenir.
- Ücretsiz İzin Sonrası Göreve Başlamama: Ücretsiz izin süresinin bitimi veya mazeretin kalkmasını izleyen 10 gün içinde göreve dönülmemesi halinde yapılan çekilmiş sayılma işlemlerinde de memurun haklı bir mazeretinin olup olmadığı yargı mercilerince incelenir.
- Tebligat Usulü ve Süreler: Memura yapılan tebligatların usulüne uygun olup olmadığı, dava açma sürelerinin doğru hesaplanıp hesaplanmadığı da idari yargının denetimine tabidir. “Çekilmiş sayılma” işlemi bir idari işlem olup, tebliğ tarihinden itibaren genellikle 60 gün içinde iptal davası açılması gerekir.
Örnek Karar Yaklaşımları:
- Danıştay, mazeretsiz ve kesintisiz 10 gün göreve gelmeme nedeniyle çekilmiş sayılan bir memurun, aslında geçerli bir sağlık mazereti olduğunu sonradan belgeleyebildiği durumlarda, çekilmiş sayılma işleminin iptaline karar verebilmektedir.
- Bir başka örnekte, naklen atanan memurun yeni görev yerine başlamaması nedeniyle çekilmiş sayılması işlemine karşı açılan davada, memurun atama kararının tebliğ usulündeki eksiklikler veya memurun haklı bir gerekçe ile başlayamaması durumları dikkate alınabilmektedir.
- Yargı, olağanüstü yönetim hallerinde (savaş, seferberlik vb.) görevini terk eden memurların bir daha devlet memurluğuna atanamayacağı yönündeki kanun hükmünü katı bir şekilde uygulamaktadır.
Bu kararlar, 657 sayılı DMK’nın istifa ve çekilmiş sayılma ile ilgili maddelerinin nasıl yorumlandığını ve uygulandığını göstermektedir. Her somut olayın kendi özel koşulları değerlendirildiği için, yargı kararları emsal teşkil etmekle birlikte, birebir aynı sonuçları doğurmayabilir. Bu nedenle, benzer bir durumla karşılaşan memurların hukuki destek alması oldukça önemlidir.